زیباشهر؛ محله‌ای زیبا در میان ۲ پارک

تاریخچه

محله زیباشهر در کنار محله‌های آزادشهر و سجاد در گذشته بخشی از مزرعه زرگران بوده است. بنا به کتاب «جغرافیای تاریخی شهر مشهد»، نوشته مهدی سیدی، محل دقیق مزرعه زرگران معلوم نیست، اما می‌توان گفت زمین‌های متعلق به آستان قدس در حدفاصل ملک‌آباد و آبکوه تا بحرآباد را دربرمی‌گرفته است. مزرعه زرگران سال ۱۱۶۰ قمری در طومار علیشاهی به‌عنوان موقوفه آستان قدس رضوی معرفی شده است.

از منظر تاریخی، محله‌های زیباشهر، آزادشهر و قسمتی از محله سیدرضی تنها محلاتی بودند که پیش از انقلاب اسلامی، مردم در آن سکونت داشتند و بقیه بخش‌های منطقه ۱۱ خالی از سکنه بود. ابتدا محله آریاشهر ساخته شد که بعد از انقلاب به آزادشهر تغییر نام یافت و بعد محله زیباشهر با همین نام تشکیل شد.

تا حدود پنجاه سال پیش، محله زیباشهر یکی از محلات حاشیه شهر مشهد محسوب می‌شد و قیمت زمین و خانه در این محدوده ارزان بود. بسیاری از شهروندانی که توان خرید خانه در درون شهر را نداشتند، به این محله می‌آمدند، به‌طوری‌که قسمتی از بافت این محله همچنان به‌شکل قدیم موجود است. بااین‌حال، در گذر زمان محله زیباشهر از حاشیه خارج شده است و اکنون جزو محلات برخوردار منطقه ۱۱ و مشهد به‌حساب می‌آید.

اوایل دهه ۵۰ تا اواخر دهه ۶۰، محله زیباشهر دو بافت مسکونی و طبیعی را در خود جای داده بود. کوچه‌های بخشی که شهروندان در آن ساکن بودند، به‌نام ماه‌های سال، یعنی فروردین، اردیبهشت و... نام‌گذاری شده بود و قسمتی دیگر که انتهای بولوار امامت فعلی باشد، یک بافت جنگلی داشت. دراین‌بین، دو جوی آب بزرگ هم یکی از داخل و دیگری از کنار محله می‌گذشت که در بیشتر فصول سال آب داشت.

جوی کنار بافت جنگلی اکنون کال کنار بولوار آموزگار است و جوی دیگری هم که از کنار بوستان ملت می‌گذشت، در حاشیه بولوار معلم فعلی قرار دارد. محل عبور جوی‌های آب در واقع نقطه‌ای برای بازی بچه‌ها به‌ویژه در فصل گرما بود که به «بازی‌گاه» معروف بود. آن زمان پارک ملت یک فضای جنگلی پر از درخت و علف بود که به‌محض تاریک‌شدن هوا کسی جرئت نمی‌کرد به سمتش برود.

بافت

محله زیباشهر ۱۷۵ هکتار وسعت دارد و به‌طور متوسط در هر هکتار آن ۱۳۱ نفر سکونت دارند که بیش از دوبرابر میانگین شهری است. بر اساس آخرین آمارگیری کشور، ۲۳ هزار نفر در این محله سکونت دارند.
۶۴ درصد مساحت محله زیباشهر را خانه‌های مسکونی تشکیل می‌دهند و ۲۷ درصد آن را باغات کشاورزی که در فاصله میان بولوار آموزگار و بزرگراه امام‌علی (ع) قرار دارند.

محله زیباشهر ترکیبی از قشر کودک، جوان و مسن را در خود جای داده است. تعداد جوانان ۳۰ تا ۳۵ ساله این محله بیشتر است، اما تعداد افراد بالای ۶۰ سال نیز در این محله نسبت به بسیاری از محلات شهر محسوس است که نشان می‌دهد قشر قدیمی هنوز در این محله سکونت دارند و جابه‌جا نشده‌اند. گرچه هنوز خانه‌های دوسه‌طبقه نیز در محله زیباشهر وجود دارد، بلندمرتبه‌سازی در این محله با سرعت پیش می‌رود و اکنون بیشتر ساختمان‌های این محله بیشتر از چهار طبقه هستند.

وجود ظرفیت‌های اقتصادی فراوان در محله زیباشهر باعث شده است رفت‌وآمد از سایر نقاط مشهد به این محله زیاد باشد و به‌تبع آن، معضل کمبود جای پارک نیز در محله روزبه‌روز پررنگ‌تر شود تا جایی که پارک مقابل در خانه‌ها یکی از مشکلات اهالی این محله شده است.

دسترسی

محله زیباشهر اکنون به خطوط قطارشهری دسترسی ندارد، اما در آینده خط سه مترو از انتهای این محله در نزدیکی بزرگراه امام‌علی (ع) عبور خواهد کرد. دسترسی به بزرگراه‌های آزادی و امام‌علی (ع) تردد به سایر نقاط شهر را برای اهالی این محله آسان کرده است. پراکندگی خطوط اتوبوس در این محله به‌ویژه در حوالی بولوار امامت مطلوب است. به‌طور میانگین از هر نقطه محله تا ایستگاه اتوبوس، ۱۸۷ متر راه است.

امکانات فرهنگی و رفاهی

• محله زیباشهر میان دو پارک معروف مشهد قرار دارد. در یک سمت این محله بوستان بزرگ ملت قرار دارد و در سمت دیگر مجموعه ورزشی و پارک «مادر و کودک» است که یکی از منحصربه‌فردترین مجموعه‌های تفریحی و گردشگری مشهد است. میانگین فاصله دسترسی به نزدیک‌ترین فضای سبز برای اهالی این محله ۲۳۹ متر است.
• از مهم‌ترین بازار‌های گوشت مشهد که مخاطبانی از سراسر شهر دارد، در بولوار استقلال واقع شده است.
• بازار خرید و فروش گوشی موبایل و تعمیرات آن هم در قسمت دیگری از بولوار استقلال واقع شده است.
• طلافروشی‌های حاشیه بولوار امامت، بازار محلی و قسمتی از بازار بزرگ و معروف آزادشهر در محله زیباشهر واقع شده است که همگی از ظرفیت‌های اقتصادی این محله هستند. 
• محله زیبا شهر یک درمانگاه عمومی، دو دبستان و دو مسجد دارد.
• یکی از اتفاقات مثبت که اکنون درحال رقم‌خوردن است، ساخت سالن ورزشی امامت است که به بالابردن سرانه ورزشی محله کمک می‌کند.

حدود جغرافیایی

محله زیباشهر در شمال‌غربی شهر واقع شده است. این محله در طول بولوار امامت از چهارراه معلم تا انتهای این بولوار در سمت راست کشیده شده است و از سه ضلع دیگر به بولوار معلم و بزرگراه‌های آزادی و امام‌علی (ع) منتهی می‌شود. محله‌های آزادشهر، بوستان ملت، سجاد، فرامرز عباسی، بهاران و رازی نزدیک‌ترین محله‌ها به زیباشهر هستند.